Kiedy można ubiegać się o warunkowe umorzenie postępowania?

24.4.2025

Mowa o warunkowym umorzeniu postępowania, które daje szansę na uniknięcie kary w zamian za spełnienie określonych warunków. Ale kiedy dokładnie można starać się o takie umorzenie i jakie warunki należy spełnić? W tym artykule przybliżę Ci, jak przebiega procedura, jakie przepisy prawne ją regulują i kiedy warto skorzystać z tej opcji.

Co to jest warunkowe umorzenie postępowania?

Warunkowe umorzenie postępowania to instytucja prawa karnego, która pozwala sądowi na umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego, pod warunkiem, że ten będzie przestrzegał określonych obowiązków. Umorzenie takie nie wiąże się z wydaniem wyroku skazującego, a osoba, która skorzysta z tej instytucji, nie zostaje obciążona karą. Warto jednak pamiętać, że decyzja o warunkowym umorzeniu jest uznaniowa i zależy od wielu czynników.

W polskim systemie prawnym możliwość ubiegania się o warunkowe umorzenie reguluje art. 66 Kodeksu karnego. Jest to narzędzie, które ma na celu umożliwienie oskarżonemu powrotu do społeczeństwa bez konieczności odbywania kary pozbawienia wolności, pod warunkiem, że wypełni on wszystkie nakładane na niego zobowiązania.

Podstawy prawne warunkowego umorzenia postępowania

Podstawowym przepisem, który reguluje tę instytucję, jest wspomniany już art. 66 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem sąd może umorzyć postępowanie karne, jeśli oskarżony nie popełnił wcześniej przestępstw, wykazuje skruchę, a także istnieje duża szansa, że w przyszłości nie popełni on kolejnych przestępstw.

Z kolei art. 67 Kodeksu karnego określa, że decyzja sądu o warunkowym umorzeniu postępowania może zapadać tylko wówczas, gdy spełnione są określone warunki. W szczególności chodzi o:

  • Przestępstwo popełnione w tzw. "pierwszym     wystąpieniu" oskarżonego, czyli osoba nie była wcześniej skazana za     przestępstwo.
  • Dobre rokowania dotyczące dalszego życia     oskarżonego, wskazujące na to, że osoba ta nie będzie w przyszłości     popełniać przestępstw.
  • Oskarżony okazuje skruchę oraz chęć naprawienia     wyrządzonych szkód (np. poprzez zadośćuczynienie ofierze).

Jakie warunki muszą zostać spełnione?

Aby ubiegać się o warunkowe umorzenie postępowania, należy spełnić określone warunki, które są uzależnione od okoliczności danej sprawy. Oto niektóre z najistotniejszych:

  • Pierwsze przestępstwo – Warunkowe umorzenie     postępowania jest dostępne przede wszystkim dla osób, które po raz     pierwszy dopuściły się przestępstwa. Jeśli ktoś był już wcześniej skazany     za przestępstwo, szanse na warunkowe umorzenie są znacznie mniejsze.
  • Poczucie winy i skrucha – Ważnym kryterium     jest to, czy oskarżony wyraża skruchę za swoje czyny oraz czy podejmuje     działania zmierzające do naprawienia wyrządzonych szkód. Może to obejmować     np. przeprosiny dla pokrzywdzonego lub naprawienie szkód majątkowych.
  • Brak potrzeby surowszej kary – Sąd ocenia,     czy nałożenie kary pozbawienia wolności jest niezbędne, czy też możliwe     jest uniknięcie jej dzięki spełnieniu określonych warunków.
  • Dobre rokowania na przyszłość – Decyzja o     warunkowym umorzeniu postępowania będzie miała miejsce, jeśli sąd uzna, że     oskarżony nie popełni w przyszłości podobnych przestępstw. Istotne w tym     przypadku są wszelkie informacje o dotychczasowym życiu oskarżonego, jego     postawie oraz planach na przyszłość.

Przebieg procedury ubiegania się o warunkowe umorzenie postępowania

Procedura uzyskania warunkowego umorzenia postępowania wygląda następująco:

  1. Złożenie wniosku – Oskarżony lub jego obrońca musi złożyć wniosek do sądu o warunkowe umorzenie postępowania karnego. Wniosek ten może zawierać informacje o dotychczasowej postawie oskarżonego, jego skrusze, planach na przyszłość, a także ewentualnym naprawieniu szkód.
  2. Rozprawa sądowa – Sąd przeprowadza rozprawę, podczas której bada, czy oskarżony spełnia wszystkie warunki umożliwiające warunkowe umorzenie postępowania. Istotne jest także wysłuchanie samego oskarżonego oraz świadków.
  3. Decyzja sądu – Sąd wydaje decyzję, która może być pozytywna lub negatywna. Jeśli decyzja jest pozytywna, postępowanie zostaje umorzone, ale oskarżony musi spełniać określone warunki (np. nie popełniać przestępstw, uczestniczyć w programach resocjalizacyjnych).
  4. Nadzór sądowy – W przypadku warunkowego umorzenia postępowania, sąd może nałożyć nadzór sądowy, który polega na tym, że oskarżony musi wykonywać określone obowiązki (np. informowanie sądu o swoim miejscu pobytu, uczestnictwo w spotkaniach resocjalizacyjnych).

Korzyści i ryzyka związane z warunkowymumorzeniem postępowania

Korzyści:

  • Uniknięcie kary pozbawienia wolności.
  • Brak skazania, co nie wiąże się z wpisaniem wyroku     skazującego do rejestru karnego.
  • Możliwość szybszego powrotu do normalnego życia bez     długotrwałych konsekwencji prawnych.

Ryzyka:

  • Sąd może nałożyć surowe warunki, których     niedotrzymanie wiąże się z ponownym otwarciem postępowania.
  • Istnieje ryzyko, że sąd odmówi warunkowego     umorzenia, co może skutkować skazaniem i wyrokiem.

Czy warto podjąć próbę ubiegania się o warunkowe umorzenie? Z pewnością warto rozważyć tę możliwość, ale decyzja ta wymaga dokładnej analizy sprawy i ryzyka, jakie się z tym wiąże. Jeśli zastanawiasz się, czy Twoja sprawa kwalifikuje się do tego typu umorzenia, skontaktuj się ze mną. Jako doświadczony adwokat pomogę Ci przeanalizować Twoje szanse i przygotować skuteczną strategię.

Podsumowanie

Warunkowe umorzenie postępowania to szansa na uniknięcie kary pozbawienia wolności i na powrót do społeczeństwa bez zatarcia wyroku skazującego. Zanim jednak zdecydujesz się na taki krok, warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże Ci ocenić Twoje szanse i przygotować odpowiedni wniosek.

Masz pytania dotyczące warunkowego umorzenia postępowania? Chcesz dowiedzieć się, czy Twoja sprawa spełnia wszystkie warunki? Skontaktuj się ze mną – chętnie Ci pomogę! Zadzwoń lub napisz, aby umówić się na konsultację prawną.